هلیکوپتر AH-64 آپاچی - هوافضا و هواپیما

بهترینِ برادرانت، کسی است که تو را به هدایت رهنمون شود، تقوا نصیبت کند و از پیروی هوای نفس بازت دارد . [امام علی علیه السلام]

اوقات شرعی

جمعه 103 آذر 9: امروز

هلیکوپتر AH-64 آپاچی

تاریخچه مختصر:

هلیکوپتر AH-64 آپاچی ساخت شرکت هیوز در سال 1984 وارد خدمت نیروی زمینی امریکا گردید. از آن روز تاکنون این هلیکوپتر پیشرفته، معیاری گردیده که تمامی هلیکوپترهای جهان را با آن مقایسه می کنند. از آن دوران تاکنون کارخانة سازندة آن دوباره تغییر کرده است ( سازندة آن را ابتدا شرکت مکدانل داگلاس و تازگی شرکت بویینگ خرید است.) و به پرفروشترین هلیکوپتر غربی تبدیل شد. علاوه بر 827 فروندی که تحویل نیروی زمینی امریکا گردید، یکصد فروند دیگر نیز به کشورهای مصر، یونان، اسراییل، هلند، عربستان سعودی و امارات متحده صادر گردید.
بهسازیهای دوره ای که روی آن صورت می‌گیرد، آپاچی را رقیبی سرسخت برای هلیکوپترهای جدیدتری همچون تایگر ساخت شرکت هلیکوپترسازی یوروکاپتر
و یا میلهای جدید روسی می‌سازد. این هلیکوپتر پس از انجام تغییراتی جامع AH-64D خوانده می شود.

تغییرات عمده ای در سیستمهای آن انجام پذیرفت و به رادار کنترل آتش با امواج میلیمتری نورثروپ گرومن لانگ بو و موشکهای هلفایر لاکهید مارتین مجهز گردید.
تمامی هلیکوپترهای AH-64A موجود در نیروی زمینی امریکا در حال بهسازی می باشند تا به نوع AH-64D تبدیل گردند. کشورهای بریتانیا و هلند نیز این مدل را برای ارتش خود انتخاب کرده اند. در بریتانیا این هلیکوپتر به وسیله شرکت وستلندمونتاژ و با موتور رولز- رویس توربومکا RTM322 مجهز و با مشخصه WAH-64 خوانده خواهدشد.
تمامی هلیکوپترهای آپاچی مدلD به رادار لانگ بو نصب شده روی دیرک عمودی ملخ اصلی، مجهز نمی گردند. برای مثال هلیکوپترهایی که قرار است به کشور هلند صادر گردند در ابتدا فاقد چنین راداری خواهند بود. هنوز اجازة رسمی برای صدور مدل مجهز به رادار به برخی مناطق جهان صادر نشده است. به همین دلیل وقتی AH-64D در نمایشگاه هوایی دبی در ماه نوامبر سال 1997 به نمایش درآمد، فاقد این رادار قارچی شکل روی دیرک عمودی ملخ اصلی بود.
در این مقاله با ویژگیهای پروازی این هلیکوپتر آشنا می شویم. این پرواز آزمایشی، با هلیکوپتر بدون رادار مذکور صورت گرفت و هدف از پرواز، آزمایش ویژگیها و سیستمهای نوین هدفگیری این ماشین پرنده بود.

تغییرات مهم در مدل D:
تغییرات این نوع جدید نسبت به نوع پیشین به ویژه در داخل کابین بسیار چشمگیر است.

کارکرد پروازی عالی و واکنش بی نظیر فرامین آپاچی درست به همان اندازة سیستمهای ماموریت موجود جالب است. فرامین پروازی کاملا متعادل و هماهنگ و نشانه گیری و قفل کردن روی هدف با استفاده از سنجشگرهای فروسرخ و تلویزیونی بسیار راحت است.
جدا از رادار قارچی شکل که نمای ظاهری این پرندة جدید را دگرگون ساخته، محفظة بزرگ تجهیزات الکترونیک پرواز

آن نیز از دیگر تغییراتی است که خودنمایی می کند و از دماغه تا نزدیکی بالچه هلیکوپتر امتداد دارد. این پوششهای بزرگ ساخته شده از مواد مرکب، سیستمهای الکترونیک پروازی مختلفی را در خود جاداده است

این سیستمها عبارتند از:
سیستم هدفیابی و نشانه گذاری(TADS )،سیستم دید در شب خلبان(PNVS )( هر دو ساخت شرکت لاکهید مارتین ) و همچنین کمپرسور مربوط به سیستم کنترل محیطی تجهیزات الکترونیک پرواز. پوشش سمت راست و پایین به گونه ای است که ورود به کابین خلبان و کمک خلبان را آسان می سازد. سیستم الکترونیک پروازی این هلیکوپتر بر مبنای جابه جا کنندة دادة 1553B و پردازشگرهای 32 بیتی می باشد. این سیستم به جای ساختار تک کاناله، دارای ساختاری سه کاناله می باشد و در صورت از کار افتادن یکی از پردازشگرها نیز به توانایی عملیاتی و رزمی هلیکوپتر خللی وارد نمی‌آید حال آنکه در انواع پیشین آپاچی این توانایی تنها به یک سیستم تک کاناله بستگی داشت. سیستم پیشین مجهز به 13 پردازشگر بود و از 9 زبان نرم افزاری گوناگون استفاده می کرد حال آنکه در سیستم جدید تمامی اجزا با استفاده از زبان برنامه نویسی ADA کار می کنند.
در سیستم ناوبری نیز بهسازیهای مشابهی انجام شده است. در AH-64A سیتم تعادل وضعیت و تعادل سمتی به صورت داپلر و ساخت شرکت لیتون می باشد که می تواند در حدود 20 پا (6متر ) جابه جایی را نادیده بگیرد. با چنین سیستمی باید هر چند وقت یکبار از فراز نقطة مرجع شناخته شده ای پرواز کرد. اما در AH-64D که از سیستم مکانیابی جهانی ( GPS ) استفاده می کند نیازی به پرواز اضافی بر فراز نقطة مرجع نمی باشد، چنین سیستمی می تواند عمل مکانیابی را با خطایی حدود 10 متر با دقت انجام دهد.

دقت در پرواز:

در یک نمایش پروازی از آپاچی خواسته شده به نقطه ای خاص پرواز کند. ( به تک درختی در منطقه ای معمولی ) این تک درخت در 30 کیلومتری خارج از شهر دبی (محل این درخت در پروازی که روز پیش از آن انجام شده بود وارد حافظه هلیکوپتر شده بود ) قرار داشت. سیستم یاد شده بدون دخالت خلبان، هلیکوپتر را به 20 متری درخت رساند.
دقت و توانایی این سیستم ناوبری پیشرفته در حفظ پرواز ایستای هلیکوپتر چنان است که اگر هلیکوپتر به مدت 20 دقیقه پرواز ایستا انجام دهد و خدمه به انجام امور دیگری همچون استفاده از سیستم شناسایی و نشانه گیری هدف (TADS ) و شناسایی و رهگیری هدفهای گوناگون در اطراف بپردازد، هیچ گونه جابه جایی ناخواسته در هلیکوپتر احساس نخواهد شد. حفظ ارتفاع پروازی هلیکوپتر تا ارتفاع 1500 پایی (450 متری) بالاتر از سطح زمینی به وسیله رادار ارتفاع سنج صورت می پذیرد. اما هدایت و حفظ ارتفاع هلیکوپتر در پرواز، با سیستم فشارسنج هوا انجام می شود.
AH-64D همانند مدل پیش یعنی AH-64A مجهز به دوموتور توربوشفت T700-701C ساخت جنرال الکتریک می باشد. توان مداوم هر یک از موتورها 1410 کیلو وات ( 1890 اسب بخار در محور ) و توان اضطراری آن در مواقعی که هلیکوپتر ناگزیر است با یک موتور پرواز نماید، در حدود 1450 کیلووات می باشد. این ویژگی به نوع جدید اجازه می دهد تا در شرایطی که دمای هوا 50 درجه سانتیگراد و وزن هلیکوپتر 7305 کیلوگرم است، با یک موتور به پرواز ادامه دهد. ( بیشترین وزن این هلیکوپتر هنگام برخاستن از زمین در صورت پربودن مخازن سوخت در پروازهای جابه جایی در حدود 10110 کیلوگرم می‌باشد.)
گفتنی است وزن این هلیکوپتر هنگام انجام ماموریت جنگی حدود 9000 کیلوگرم است و این در حالی است که مخازن داخلی آن پر و 16 موشک هلفایر و 19 راکت 70 میلیمتری چند منظوره هایدرا هر یک به وزن 25/12 کیلوگرم حمل شود و 600 گلوله 30 میلیمتری انفجاری قوی برای استفادة توپ نصب شده در پایین بخش دماغه ( چانه هلیکوپتر) روی آن سوار شوند و نیز مخزن سوخت خارجی آن با گنجایش 870 لیتر سوخت با آن همرا باشد. هلیکوپترAH-64D با چنین وزن و تجهیزاتی می تواند تا شعاع 30 کیلومتر پرواز نماید، 30 دقیقه در منطقه باقی بماند و سوخت اضافی برای 20 دقیقه پرواز اضطراری به همراه داشته باشد.

توانایی های رزمی:

اما پیشرفتهای واقعی هلیکوپتر AH-64D باید در تواناییهای رزمی آن جستجو کرد. پیشرفتهایی که اغلب با بهسازی در سیستمهای ماموریتی آن به دست آمده اند. پیشرفتی که از دیدگاه خدمة پروازی ( خلبان در صندلی عقب و کمک خلبان یا افسر جنگ افزار در صندلی جلو) بسیار مهم به نظر می رسد، آن است که در پیش روی هر کدام دو صفحه نمایشگر رنگی چند منظوره بزرگ (150×150 میلیمتر) قراردارد و از شلوغی نشان دهنده‌های نوع پیشین خبری نیست. تعداد کلیدهایی که در کابین خلبان و کمک خلبان در نوع AH-64Aوجود دارد حدود 1200 عدد می باشد و حال آنکه رقم در AH-64D به 200 کلید کاهش یافته است.
هدف اصلی استفاده از این آشکار سازهای جدید نمایش تنها داده های مورد نیاز خدمه است. یک مودم پیشرفته به خدمه پروازی اجازه می دهد با خلبانهای دیگر هلیکوپترهای آپاچی در حال پرواز، ارتباط داشته باشند و مبادلة هدف نمایند و نیز با پایگاه زمینی ارتباط برقرارکنند. علاوه بر آن این سیستم برای خدمة پروازی این امکان را فراهم می‌سازد تا با دیگر سکوهای کنترل هوابرد از قبیل سیستم راداری تجسسی و تهاجم به هدف مشترک E-8 ارتباط داشته باشند.
دستگاه تبادل داده (DTU ) در کابین عقب از یک کاست (کارتریج ) به ابعاد 150×100×20 میلیمتر استفاده می کند. این کاست را در یک پایگاه برنامه‌ریزی نبرد، در روی زمین، از لحاظ شناسایی هدفها، مسیرها و غیره با آخرین اطلاعات تطابق می دهند. در این کاست می توان اطلاعات مربوط به 10 مسیر پروازی را ذخیره نمود. خلبان می‌تواند در هر یک از این مسیرها از 99 نقطة جغرافیایی بهره گیری نماید. علاوه بر ان در این کاست می توان اطلاعات مربوط به 50 هدف یا خطر بالقوة شناخته شده، 15 خط مرزی، 12 منطقة درگیری، 5 منطقة نبرد اصلی و یک منطقة آتش ممنوع را ذخیره سازی نمود. از طریق این سیستم، می توان سیستم جنگ افزار هلیکوپتر را ترکیب بندی نمود. شخصی دیگر می تواند همة داده های یاد شده را وارد کاست نماید و تحویل خلبان دهد. این کاست علاوه بر این می تواند اطلاعات مربوط به مختصات یک صد هدف که مورد حمله واقع شده اند را در خود ذخیره نماید و علاوه برآن همانند گذشته یک دستگاه ضبط ویدیویی نیز در هلیکوپتر وجود دارد.

دستگاه مبادلة داده ها (DTU ) به تک تک خلبانهای یک ناوگان از هلیکوپترهای آپاچی این امکان را می دهد که در صورت لزوم بتوانند نقش فرمانده عملیات جنگی را ایفا نمایند و هدایت دیگر هواپیماهای آپاچی در حال پرواز را برعهده بگیرند. تمامی اطلاعات مربوط به کاست حاوی داده ها را می توان از هلیکوپتری به هلیکوپتر دیگر منتقل نمود.
شخص دیگری از یکآپاچی دیگر می تواند هدفی را مشخص سازد و کار شلیک به طرف آن را به خلبان بسپارد. حتی بدون وجود رادار در هلیکوپتر می توان به هدفی که راداری دیگر مشخص کرده شلیک نمود. انتقال این داده از هلیکوپتری به هلیکوپتر دیگر با سرعت 16000 بیت در ثانیه صورت می گیرد.
سیستم DTU نقش عملیات غیرجنگی را نیز ایفا می نماید. تمامی مشکلات فنی و تعمیر و نگهداری به وجود آمده در پرواز در این سیستم ثبت می‌شود. حتی مشکلاتی که به وجود می‌آیند و به خودی خود رفع می گردند نیز ثبت می‌گردند.
ثبت تمامی این اطلاعات برمبنای یک پروندة زمانی می‌باشد.

سیستم یکپارچه منطقی و آشکار:
تمامی کارهای رزمی سیستم DTU و دیگر سیستمها به روشی منطقی و آشکار به اطلاع کمک خلبان (افسر جنگ افزار ) می‌رسد. کلیدهای تمامی سیستمها یا روی نمایشگرهای چندمنظوره (MFD ) یا روی فرامین کمک خلبان قرار دارد. برای انتخاب حالتهای خود آشکار ساز بوده و کلیدهای چرخان و فشاری موجود روی دسته فرامین هلیکوپتر برای هدایت سنجشگرها و جنگ‌افزار به کار می‌رود.

سنجشگرهای سیستم هدفیابی و نشانه گیری هدف در نور روز کار می‌کنند. یک دوربین تلویزیونی که دارای یک میدان باریک 50 دقیقه‌ای و یک میدان دید گسترده 4 درجه ای و دوربینهای دید مستقیم با میدان دید 4 درجه و 18 درجه بوده و دارای جستجوگر و نشانه گذار لیزری می باشد. این سیستم برای انجام عملیات در شب از یک سنجشگر فروسرخ جلونگر (FLIR ) را می توان به نمایشگرهای چند منظوره متصل نمود. علاوه بر آن اطلاعات مربوط به هدفگیری و ناوبری را نیز می توان روی آشکارساز یادشده مشاهده کرد. اگر سنجشگرهای دید با میدان گسترده قادر به انجام وظیفه نباشند، از خروجی سیستم فروسرخ جلونگر(FLIR ) نیز می توان به عنوان یک منبع پشتیبانی کننده برای ( سیستم دید در شب برای خلبان )(PNVS )، که در کلاه خلبان نصب است استفاده نمود. تصویر به دست آمده از دوربین تلویزیونی و FLIR روی صفحه نمایشگر بسیار شفاف و روشن به نمایش درمی‌آیند و دارای بیشترین درشت‌نمایی ممکن بوده، جزییات هدف حتی اگر کیلومترها هم فاصله داشته باشد به راحتی روی صفحه نمایشگر قابل تشخیص می باشند، کلیدهایی که روی دستة فرامین قرار دارد به آسانی در دست خلبان و کمک خلبان جای می گیرند و در مقابل فرامین به راحتی واکنش نشان می دهند. کمک‌خلبان، برای اینکه بتواند از همة این کلیدها استفاده کند و آنها را به کار برد، باید چند ساعتی در یک کلاس زمینی، آموزشهای عملی را پشت سر بگذارد تا عملیات را به طور ناخودآگاه و حرفه‌ای انجام می دهد. بدیهی است این عملیات چنان ساده نیست که یک خلبان تنها با نیم ساعت پرواز با این پرندة جنگجو بتواند آن را بیاموزد. تنها چیزی که در این نیم ساعت پرواز دستگیر وی می‌شود آن است که یقین می یابد این سیستمها بسیار کارامد هستند.